Xmakgtaya makuchina

Talimaxtut makuchinan nema takatsikgo salud- tajatat- tamakgtayat xaa tliwakga litayat científico – tecnológicos chu humanistas xaakaya atitunu takatsin xaa makuchinanin teorías disciplinares nema mastokg´kgoy ix takatsin xaa makuchinanit nema talita x tokgoy xa makuchinanit tlan nalilakatatiyakgochu natlan natatitamakgtokgo xatlan takatsin chu nakakilhmakgtayakgo pulatamat ch una tlan taskuja nak´putaskujut publica chu  privadas nema mastakgoy yaalimakuchit.

Tii nataxtuy xaamakuchina katsini xaa akgchaxan pilares xaa takatsin UNESCO chu xaatalima sinit chu xatalitapakgsmanut chu xaa limasuyut Universidad Intercultural. Nakatsini, tuu tlan natataway, xliitayatkan chu tuu masinikana.

Xtakatsin

  • Katsinikgoy xa morfología chu fisiología celular bioquímica xa taliskwinit kin pokgokan chu xatakatsiy liwayankan, patología xaa aparatos chu sistemas, xaa salud – tajatat xaa lilatamat legislación xaa materia xaa salud intercultural derechos indígenas chu xaa taskujut chu xaa talikgalhputsat.
  • Limakgtakgasnit tuu namatlani ixlilatamat kgolo chu kgolotsin, lakgtlan kamatak´snikan ixlitalakapastak´nit ixlilatamakatkan.
  • Limakgtakgasnit xaamakgstantlawana tajatat nak´xli latamatkan, lanki tlan nakatsikgo xmakgtayananit makuchina xliuk´xilhnit Inteerculturak xaa makgtayananit o xlitakaxtlawan salud nak pulataman.
  • Lakgapaskan tuu makgstantlawa tajatat chu xa  patología xala akgatitanu xaa makgtantlawa ninanin tajatat, tuu tlan lak´kaxtlawakan tuu namatlanikgoy neman, luu lhuwa tlaway takglhuwit makuchina quirúrgicos utilizando la tecnología xaa matlawaninat xaa limakgtakgalh nit
  • Limakgtakgasnit takglhuwit lilatamat chu xa makuchinanit xaa litse- lakgskgatan, xatalitay tatatlanintalimaxtut skgata laata xaa Intercultural.
  • Liuk´xilhnit políticas chu programas xaa salud, xaa Lanka chu xaa ak´tsu pulatamat nema pak´s natakatsinkgo ixtakatsi pulatamat nema matlanikgo xaa atitanu kachikin.
  • Liuk´xilhnit xataakhlguwit xaasalud nemalimatlanikgo lilatamat ch una tlawakgoy programas xaa talimakgtayat xa salud chu xaa pulatamat.

Tuu tlan natatlaway

  • Xliuk´xilhnitkan xa salud xa chixkuwinti xaa talakgapasni chu xa pulatamatn nema lakgtewakgakgoy xaa makuchinanin.
  • Tlan talimasiyut xatalimakgtakgalhnit xaallilatamatlaki niña tatatlakgoy xa etapas tsukgoweya chu lakg´kgawasan, xtaskujutkan makuchinanin.
  • Xlitlawatkan akgtum taskujut nema nakamasini nikuntla natamakgtakgalhkgoy chu nalatapaxkikgoy xa modelos teorías xaa disciplina, xaatalikatsit convencionales chu talimakgatewakgat xa salud.
  • Xlitlawat nak marco lantla natamakgtakgalhkgoy lak´chixkuwinti nak pulataman, xaa litsé, lakgkjawasan laki natamatlanikgoy ixlatamatkan
  • Xatalimaxtut makgtayat nikuntla lhkaktukanit takatsit laki natakatsukgoy nakgtayakgo tilakgtatatlama.
  • Xlimasinitkan laki lakgxtum natamapakgsikgoy laki ni ka atitanu naa kamapakgsikgoy.
  • Tlan kamasinikan laa natatlawakgoy ixtaskujuutkan chu nikuntla natawani laa natalhuwikgo laki tlan natamaxtukgoyacha ixlaknskgatan.
  • Natamasiyakgo laantla natamakgtakgalhkgo laki ni luu lhuwanaa tatatlakgo chu tlan natapaku´skgo nak pulataman.
  • Tlan kamak´tumikan instancias gubernamentales chu organizaciones sociales laki natamakgtayakgo xatlan kin lilatamatkan xaatakatsin pulatamat.
  • Xaatatlawat proyectos xxalak´pulatama neman namatlanikgo salud xala´k chixkuwint; talakgapasni chu pulatamat.
  • Xalataskinit proyectos xalakpulatama nema natalikilh makgtayakgo xaa talakgapasni chu xaapulatamat.
  • Lakgsti pamanukan nikuntla makuchinakan nak´xaa atitanu pulataman nema pak´s takatsinkgo xaa limakuchin.
  • Tlan natilichiwinankgo ixtachiwinkan (náhuatl chu totonaco) naa tamakuchinan laki nalitakilhmakgtayakgo xatawin chu xatakatsin, nikuntla natamak´la kaskjnkgo.

Xliitaxatkan

  • Tlan natakilhmakgtaya tiinataan kuchonkgo chu nikajwata tikgalhi tumin tlan naa xakgatlikan ixtaskujut pak´s naa katachiwinankgo.
  • Tlan makglhitinanayaw kin taskujutkan laki tlan naa makgtakgalha tuu lan wi nak´kinkatuchawatkan laki tlan naa taskujkgoy makuchinanin.

Luu lipekwa natalakgskgatsankgo ixlitaskujutkan lantla makuchinanin laki tlan namapakgsakgoy titatatlakgoy.

Tlan nataliskujkgoy laa facilitadoires, orientadores chu makgalhtakgenanin xaa salud nak campos tele-enfermeria- salud xatalakgapasni, gernecia y gestión nachuna laa consultores chu proveedores, taanks  nakatsikgoy lantla nalamalhwikgoy xlatamatkan.

Xtalak ´kaxtlawan likgalhtawakgat

XLIIKGALHTUM SEMESTRE
  • ENFERMERÍA COMUNITARIA
  • FUNDAMENTOS DE ENFERMERÍA
  • TECNOLOGÍAS DE LA INFORMACIÓN Y LA COMUNICACIÓN TIC`S
  • MICROBIOLOGÍA Y PARASITOLOGÍA
  • BIOCIENCIAS I
  • TALLER DE LECTURA CRÍTICA Y REDACCIÓN DE TEXTOS EN ESPAÑOL
  • TALLER DE EXPRESIÓN Y COMUNICACIÓN EN LENGUA ORIGINARIA
  • INTRODUCCIÓN AL ENFOQUE INTERCULTURAL
XLIIKGALHTATI SEMESTRE
  • VINCULACIÓN COMUNITARIA DE ENFERMERÍA EN LA NIÑEZ Y ADOLESCENCIA
  • TALLER DE ELABORACIÓN Y EVALUACIÓN DE PROYECTOS
  • FISIOPATOLOGÍA
  • ENFERMERÍA DEL ADULTO
  • DEONTOLOGÍA PROFESIONAL
  • INVESTIGACIÓN Y ENFERMERÍA BASADA EN LA EVIDENCIA
  • SISTEMA DE EXPRESIONES CULTURALES EN LAS LENGUAS ORIGINARIAS
  • HERBOLARIA
XLIPULAKTUJUN SEMESTRE
  • PRÁCTICA INTEGRADORA DE ENFERMERÍA DEL ADULTO Y ENFERMERÍA QUIRÚRGICA
  • ENFERMERÍA EN LA SALUD SEXUAL Y REPRODUCTIVA
  • ENFERMERÍA MATERNO INFANTIL
  • CONTACTO CULTURAL Y LINGÜÍSTICO
  • OPTATIVA DE ESPECIALIZACIÓN
XLIIKGALHTIY SEMESTRE
  • ANTROPOLOGÍA DE LA SALUD
  • INTRODUCCIÓN A ESTRATEGIAS DE VINCULACIÓN CON LA COMUNIDAD
  • ENFERMERÍA EN LAS URGENCIAS COMUNITARIAS
  • BIOCIENCIAS II
  • BIOQUÍMICA
  • MÉTODOS DE INVESTIGACIÓN
  • ENSEÑANZA Y APRENDIZAJE DE LA LENGUA ORIGINARIA
  • LEGISLACIÓN EN SALUD INTERCULTURAL
XLIPULAKKITSIS SEMESTRE
  • PRÁCTICA INTEGRADORA DE ENFERMERÍA DE LA NIÑEZ Y DEL ADULTO
  • ENFERMERÍA QUIRÚRGICA
  • OPTATIVA DE ESPECIALIZACIÓN
  • EPIDEMIOLOGÍA Y ESTADÍSTICA
  • ADMINISTRACIÓN DE LOS SERVICIOS DE ENFERMERÍA
  • HISTORIA Y TRADICIÓN ORAL EN LOS PUEBLOS ORIGINARIOS
  • CONOCIMIENTOS TRADICIONALES EN SALUD
XLIPULAKTSAYAN SEMESTRE
  • PRÁCTICA INTEGRADORA DE ENFERMERÍA EN LA SALUD SEXUAL Y REPRODUCTIVA Y ENFERMERÍA MATERNO INFANTIL 
  • OPTATIVA DE ESPECIALIZACIÓN
  • TALLER DE TITULACIÓN
  • LAS LENGUAS ORIGINARIAS EN LA VIDA SOCIAL
XLIIKGALHTUTU SEMESTRE
  • VINCULACIÓN COMUNITARIA DE ENFERMERÍA EN LA EDUCACIÓN Y PROMOCIÓN  DE LA SALUD
  • FARMACOLOGÍA
  • ENFERMERÍA DEL NIÑO Y DEL ADOLESCENTE
  • NUTRICIÓN
  • PROCESO ENFERMERO Y TEORÍAS Y MODELOS DE ENFERMERÍA
  • PSICOLOGÍA DEL DESARROLLO
  • IDENTIDAD CULTURAL Y LINGÜÍSTICA DE LOS PUEBLOS ORIGINARIOS
  • DERECHOS HUMANOS INDÍGENAS Y ORGANIZACIÓN ÉTNICA
XLIPULAKCHAXAN SEMESTRE
  • VINCULACIÓN COMUNITARIA DE ENFERMERÍA EN EL ADULTO
  • TALLER DE GESTIÓN Y SEGUIMIENTO DE PROYECTOS
  • OPTATIVA DE ESPECIALIZACIÓN
  • SALUD MENTAL COMUNITARIA
  • ESCRITURA EN LAS LENGUAS ORIGINARIAS
  • MASOTERAPIA
XTATAKGATSIN/KGALHTAWAKGAT
  • USO DE APARATOS ELECTRO MÉDICOS
  • ESTIMULACIÓN TEMPRANA Y DESARROLLO INFANTIL
  • ENFERMERÍA EN GERONTO-GERIATRÍA
  • ENFERMERÍA EN EL PACIENTE CRÍTICO
  • CUIDADOS TRADICIONALES EN LA SALUD MATERNO INFANTIL
  • PARTERÍA Y HUMANIZACIÓN DEL NACIMIENTO
  • TALLER DE ENFERMERÍA EN LAS EMERGENCIAS OBSTÉTRICAS
  • TALLER DE ENFERMERÍA EN EMERGENCIAS NEONATALES Y PEDIÁTRICAS